Kada pohranjujete vaše slike online umjesto na vaš računar, ili kada koristite webmail ili neku društvenu mrežu , vi koristite „cloud computing“ uslugu. Ako ste organizacija i želite da koristite online servis za fakturisanje umjesto da nadogradite i koristite svoj unutarkompanijski, taj servis je u stvari „cloud computing“ servis. Cloud Computing se odnosi na isporuku računskih resursa preko Interneta. Umjesto čuvanja podataka na sopstvenim računarima ili nadogradnje aplikacija za vaše potrebe, vi koristite servis preko Interneta, na drugoj lokaciji, da sačuvate vaše informacije ili koristite njegove aplikacije. On isporučuje storidž prostor, mreže, procesorsku snagu, i specijalizovane korporativne i korisničke aplikacije.
Cloud Computing servisni modeli su: Softver kao Usluga (SaaS), Infrastruktura kao Usluga (IaaS), Platforma kao Usluga (PaaS). U modelu SaaS, već napravljena aplikacija, zajedno sa odgovarajućim softverom, operativnim sistemom, hardverom i mrežom je dostavljena. U PaaS-u, operativni sistem, hardver i mreža su omogućeni a klijent instalira i razvija sopstveni softver i aplikacije. IaaS model omogućava samo hardver i mrežu; klijent instalira sopstveni operativni sistem, softver i aplikacije.
Rani počeci
Cloud Computing je evoluirao kroz nekoliko faza koje uključuju razvoj virtuelnih mašina, isporuku aplikativnih servisa (Aplication Service Provision) i trenutni SaaS model, ali napredni koncept isporuke računarskih resursa kroz globalnu mrežu vezuje se za šezdesete godine prošlog vijeka. Pojam „intergalaktička računarska mreža“ skovao je J.C.R. Licklider, koji je bio odgovoran za razvoj ARPANET programa 1969. godine. Njegova vizija je bila da svaki čovjek na planeti bude medjupovezan, i da mu je omogućen pristup podacima i programima sa bilo koje tačke na zemlji. To je bila vizija koja dosta podsjeća na ono što danas nazivamo Računarstvom u oblaku.
Drugi eksperti smatraju da je tvorac Cloud koncepta računarski inženjer Džon MekKarti (John McCarthy) koji je imao ideju o isporuci računarske snage kao javnoj usluzi sličnoj isporuci struje i komunalija. On je prvi javno govorio da koršćenje time-sharing tehnologije može dovesti do toga da se u budućnosti računarska moć i aplikacije mogu prodavati isto kao i struja i voda.
Time-sharing tehnologija predstavlja dijeljenje računarskog resursa u smislu da više korisnika paralelno po principu multitaskinga može da ga koristi. Dopuštajući velikom broju korisnika da istovremeno koristi jedan računar, time-sharing je dramatično snizio cijenu računarskih resursa, i omogućio pojedincima i organizacijama da koriste računare a da ih u stvari ne posjeduju i promovisao paralelnu upotrebu računara i razvoj novih interaktivnih aplikacija. Neke poznate mašine iz tog vremena su: Allen-Babock RUSH(Remote Users of Shared Hardware) sistem za vremensko dijeljenje resursa na IBM-ovom hardveru, BBN-PDP-1 sistem u Masačusetskoj bolnici, Dartmouth Time-Sharing sistem i drugi.
Početkom sedamdesetih, implementacija virtuelnih mašina postaje realnost. IBM, tehnološki gigant pušta u prodaju VM operativni sistem koji je omogućavao izvršenje jednog ili više operativnih sistema simultano u izolovanom okruženju. Operativni sistem je bio instaliran na nekom od IBM-ovih mainframe računara System/370, System/390, zSeries, System z. Svakom korisniku VM-a je omogućena odvojena virtuelna mašina sa posebnim adresnim prostorom, virtuelnim uredjajima koja je mogla da pokrene bilo koji softver koji bi mogao da radi i na samostalnim mašinama.
Isporučioci aplikacionih servisa (ASP)
Popularizacija i komercijalizacija Interneta, kao i njegov ubrzani razvitak, omogućili su dolazak novih modela korišćenja računarske snage. Isporučioc aplikacionih servisa (ASP) je bila. Potreba za ASP-om je proistekla iz povećanja cijena specijalizovanih softvera koje su premašivale opsege mogućih cijena plaćanja od strane malih i srednjih preduzeća. Takođe, rastuća kompleksnost softvera je dovela do velikih troškova dostave softvera krajnjim korisnicima. Kroz ASP, ove kompleksnosti i troškovi su prilično smanjeni. Problemi nadogradnje softvera od strane firmi su nestali jer je ASP bio zadužen za održavanje sistema, 24/7 podršku, fizičku i elektronsku sigurnost i fleksibilan rad.
Cloud Computing 1999 – danas
Jedna od velikih prekretnica u istoriji Cloud Computing-a jeste dolazak Salesforce-a 1999, koji je bio pionir u dostavi kompanijskih aplikacija preko običnog veb sajta. Salesforce je bio i ostao fokusiran na SaaS isporuku softvera klijentima što je omogućilo softveru da bude krajnje fleksibilan i omogućen mu je pristup sa svih tačaka na planeti. Kompanije su u mogućnosti da koriste prednosti Cloud Computing-a, dobiju pristup čitavom setu CRM aplikacija, cloud platformi i infrastrukturi, uz najmanji mogući trošak, po modelu „pay-as-you-go“.
Druga kompanija koja je popularizovala Cloud Computing bio je Amazon kroz Amazon Web Services 2002. koji je omogućavao set usluga uključujući storidž, računsku snagu pa čak i ljudske resurse kroz Amazon Mechanical Turk servis. Nakon toga 2006. Amazon lansira Elastic Compute Cloud (EC2) kao komercijalni web servis koji je omogućavao manjima kompanijama i individualcima da iznajme računare na kojima bi pokretali sopstvene aplikacije.
Ključni faktori koji su omogućili veliki razvoj i prihvatanje Cloud Computing-a su ozbiljan razvoj tehnologije za virtuelizaciju, povećanje brzine protoka informacija, kao i masovno prihvatanje univerzalnih interoperabilnih standarda.
Autor: Kovačević Miloš