Početkom 60-ih godina 20. veka američki naučnici predvideli su međusobno spojen veći broj računara pomoću kojih će svako moći pristupiti podacima i programima sa bilo kog mesta. Sve je krenulo od ARPANET (engl. Advanced Research Project Agency Network) i e-mail sistema, koji su osmišljeni 1969. ARPANET je projekat koji je prvobitno spajao četiri velike univerzitetske mreže na jugozapadu SAD-a, a posle se proširio po celom SAD-u. Na slici vidimo da je ARPANET započet na jugozapadu SAD-a, a posle se proširio kroz ceo SAD-e plus su počele da se priključuju manje mreže(ne samo sa univerzitetske).
Počeci Interneta – problemi sa sigurnošću
Proširenjem ARPANET, došlo je i do prvih problema sa bezbednošću mreže. Prvi PC virus nazvan ‘Brajan’ je napravljen u Pakistanu 1982. godine.1985. godine Robert Schifreen i Steve Gold, dva kompjuterska zaljubljenika, su uhapšena zato što su upali u mailbox Princa Filipa Prestela, i tako doprineli izglasavanju prve konvencije o visokotehnološkom kriminalu u Velikoj Britaniji.
CERT (Computer Emergency Response Team) je formiran 1988., zbog sve većih problema sa sigurnošću na Internetu.Ovaj tim je bio zadužen za širenje svesti o sigurnom korišćenju Interneta i zbog budućih istraživanja kako poboljšati opštu sigurnost na Internetu(unapređenje bezbednosti postojićih sistema).
Sigurnost na Internetu – Firewall
2. novembar 1988. je promenio korišćenje Interneta zauvek.Peter Yee u NASA Ames istraživačkom centru prijavio je da je došlo do incidenta u TCP/IP Internet mailing listi, koju su koristili univerziteti i sam istaživački centar, da su napadnuti od strane Internet virusa.To je dovelo do ideje pravljenja Firewall-a (mrežne barijere, koja filtrira saobraćaj). Dolaskom WWW (World Wide Web)-a 1991. od strane tima Tim Berners-Lee-a, mnoge kompanije, organizacije imale su svoje web-sajtove.Uveliko oko 1995. hakeri su napadali sajtove, i došlo je do velikog širenja virusa kod krajnjih korisnika i njihovih operativnih sistema.Zbog svega ovog Firewall započeo svoju evoluciju, prema onome što imamo danas.
Sigurnost na Internetu – Anti-virusi
Većina virusa početkom 80-ih 20. veka je relativno manje bila opasna po sisteme Interneta, bili su ograničeni na kloniranje i nisu imali nikakvu štetnu rutinu zapisanu u kodu.Ali sve se promenilo kada su programeri postali svesni programibilnosti virusa i počeli su da prave viruse koje manipulišu i uništavaju podatke na inficiranim komjuterima.Ovo je doprinelo potrebu za anti-virusima, ono što će učiniti da sistemi i mreža budu sigurniji. 1987. Bernd Fix, je prvi javno demonstrirao uklanjanje kompjuterskog virusa.Prevelika potreba za otklanjane, VIRUS-L(1988), virusa maillista i novih virusa koji su se pojavili na BITNET/EARN mreži, dovela je do uključenja John McAfee-a, njenog korisnika, u polemiku kako to uraditi. John McAfee je osnivač McAfee kompanije, jedno od najjačih kompanija za pravjenje bezbednosnih softvera.
Početak korišćenja Web-a za elektronsko poslovanje
Razni biznisi su počeli da korisite web-sajt za marketing čim su 1990. postali dostupni u grafičkoj formi web dizajna.Većina ovakvih web-sajtova su nudili posetiocima osnovne informacije o produktima i uslugama koje ove kompanije pružaju, i osnovnim informacijama, kao što su broj telefona i email adrese, koje su služile kao pomoć kupcu ako želi nešto da kupi.Čim su marketinški timovi kompanija uvideli da su njihovi web-sajtovi otvoreni za milione ljudi, započeta je ideja o online kupovini. Prva online kupovine su obavljene 1994. uvođenjem mogućnosti enkripcijom (šifrovanjem) podataka kreditnih kartica.
Početak online kupovine
SSL (engl. Secured Socket Layer), SSL je standardna bezbednosna tehnologija za uspostavljanje enkrptovane (šifrovane) veze između servera i klijenta, razvijenog od strane Netscape-a 1994., preko web-sajtova omogućene su enkriptovane sesije(šifrovane veze), samim tim i transakcije novca preko kreditnih kartica su postale sigurnije preko Interneta.Sa enkriptovanim konekcijama između kompanijskog servera i klijentskog kompijutera, podaci kreditne kartice su maskirani tako da ne mogu biti pročitani od strane napadača, umetanjem u vezu između njih.Ovo je dovelo do porasta broja biznisa koje nude svoje produkte za prodaju preko Web-a.
Moderna Web Prodaja
Razvojem u serveskoj tehnologiji, misleći na mogućnost povezivanja web-sajta sa bazama podataka u kojima su stajali odgovarajući produkti koji su na prodaju, dovelo je do stvaranja velikih Internet biznisa, kao što su eBay i Amazon. U ranijim verzijama web-sajtova, svaki produkt morao je ručno da se postavi na web-sajt.Sa bazama podataka koje su povezane sa web-sajtom, kompanije imaju mogućnost da prikažu desetine hiljada produkata u letu. Kako broj prikazanih produkata raste, tako i šanse za njihovu pretražnju i kupovinu raste takođe.
Sadašnje stanje u elektronskom poslovanju
Trenutno, opseg elektronskog poslovanja ide od sitnih web-sajtova koje nude informacije o korporacijama, do web-sajtova koji nude na online prodaju produkte i usluge. Nove video i glasovne komunikacione tehnologije, doprinele su do stvaranja online tutorstva.Veliki komercijalni online repozitorijumi rastu, zato što korišćenje Interneta za istraživanje je danas uobičajeno.Prodaja digitalnih informacija, u formi eBooks-a digitalnih muzičkih fajlova, nude e-biznisi kao što su Apple, Amazon.
Autor: Dejan Jovanović