Postoje neke velike razlike između JPEG, GIF, PNG i drugih tipova slikovnih datoteka.
Najvažnije ukratko:
- RAW datoteke sadrže sve informacije koje je uhvatila kamera i odlične su za uređivanje, ali zauzimaju mnogo prostora.
- JPEG je uobičajen format slike, ali koristi komprimovanje sa gubicima, što može da dovede do gubitka kvaliteta.
- GIF tip slikovne datoteke je najbolji za jednostavne grafike i animacije sa ograničenom paletom boja, kao što su logotipi i ikone sa ravnim oblastima boja.
- PNG je dobar za očuvanje detalja slike i dobro funkcioniše sa preklapanjima i providnim pozadinama.
- TIFF datoteke su poznate po svojoj svestranosti, visokom kvalitetu slike i komprimovanju bez gubitaka, zbog čega su odlične za štampanje.
- SVG datoteke funkcionišu na principu vektora, zbog čega ih možete neprestano razvijati, a da ne gubite njihova osnovna svojstva, tako da posebno odgovaraju grafičkim dizajnerima i ilustratorima.
Ovde ćemo vam navesti razlike između različitih tipova slikovnih datoteka, kao što su JPEG, GIF, PNG i drugi. Uputićemo vas u i to u kojim slučajevima bi valjalo da koristite određeni tip, kao i koji je najbolji ako želite da sačuvate fotografije.
RAW – nekomprimovani slikovni podaci
RAW datoteke dobijate direktno sa digitalnog refleksnog fotoaparata sa jednim sočivom (Digital Single Lens Reflex – DSLR). RAW datoteka (raw – sirov) predstavlja baš ono što naziv govori, dakle, sirova slikovna datoteka bez primene komprimovanja.
Svaka informacija koju je kamera snimila nalazi se u RAW datoteci. Zbog toga su te datoteke ogromne i sasvim brzo i lako svaka od njih može da dostigne veličinu od 25MB. Ovaj tip je savršen za uređivanje fotografija, ali nikako nije dobar ako želite da ih sačuvate, tako da nam tu u pomoć priskače komprimovanje slike.
RAW datoteka u stvari nije slika i RAW nije standardizovani format slikovne datoteke. Proizvođači fotoaparata imaju sopstvene RAW formate, kao što su Canonov CRW, Sonijev ARW i Nikonov NEF.
Tu je i DNG RAW format slike (digitalni negativ). Adobe je razvio DNG, koji služi kao univerzalni format RAW datoteke, kao odgovor na probleme kompatibilnosti u pojedinačnim RAW formatima različitih proizvođača fotoaparata. Međutim, taj format ne podržavaju svi proizvođači kamera.
JPEG – tip datoteke za svakodnevnu upotrebu
JPEG (ili JPG) je standard Joint Photographic Experts Group. To je verovatno najčešći format slike i često se koristi za objavljivanje fotografija ili slika teksta na mreži. Ovaj format podržava 24 bita po pikselu, po osam za crvenu, zelenu i plavu, što ga čini formatom prave boje (RGB – od engleskog Red, Green, Blue, u prevodu „crvena, zelena, plava” je aditivni model boja kod kojeg se sabiranjem tri osnovne boje na različite načine dobijaju sve ostale boje) i može da prikaže preko 16 miliona boja.
Iako su slike u ovom formatu veoma visokog kvaliteta, njegov nedostatak je u tome što predstavlja format komprimovanja sa gubicima – vrsta komprimovanja datoteke koja uklanja nebitne delove slike. Pri primeni većeg komprimovanja, kvalitet fotografije se smanjuje. Zbog toga ćete često primetiti opcije niskog, srednjeg i visokog kvaliteta kada izvezete sliku kao JPEG.
Kad upoređujemo tri spomenute verzije, uvek ćemo uočiti pikselizaciju u verziji lošeg kvaliteta dok će fotografija srednjeg kvaliteta dobro izgledati iz daljine, ali i dalje se mogu primetiti neki pikseli, kojih nema na slici visokog kvaliteta. Uopšteno govoreći, JPEG visokog i ponekad srednjeg kvaliteta je dobar kompromis između veličine datoteke i kvaliteta. JPEG tip slikovne datoteke je najbolji za fotografije ili crteže, koji imaju manje oštrih prelaza nego tekst.
GIF – ne koristi se samo za animacije
Ovaj format (Graphics Interchange Format – GIF) predstavljen je 1987. godine i omogućava osam bitova po pikselu – po tri za crvenu i zelenu i dva za plavu. Zbog toga je u ovom formatu na raspolaganju 256 boja. Pošto GIF tip datoteke koristi komprimovanje bez gubitaka, savršeno može da reprodukuje ograničene palete boja tokom višestrukih dekomprimovanja i rekomprimovanja.
Kad sam pokušao da visokokvalitetnu JPG verziju (38,3 MB) probne fotografije prebacim u visokokvalitetnu GIF datoteku (33 MB, 100%), kvalitet je bio lošiji, jer GIF ima ograničenja u boji koja JPG nema. Međutim, pretvaranje velike GIF datoteke u mnogo manju GIF datoteku (4,3 MB, 33%) nije dovelo do gubitka kvaliteta iako je obavljeno komprimovanje.
Zbog ograničene palete boja kod GIF datoteka, taj format je najbolje koristiti za slike koje ne zahtevaju veliku dubinu, kao što su logotipi i ikone sa ravnim oblastima boja.
Ima još nešto što treba da znate o GIF tipu datoteka, a to je da one mogu biti animirane, što omogućava da ih koristite na nekoliko uzbudljivih načina. Animaciju ćete napraviti tako što ćete prikazati niz pojedinačnih kadrova u određenom redosledu, reprodukujući ih u petlji, što stvara iluziju kretanja.
PNG – za jasne i oštre slike
Ovaj tip datoteke je napravljen kao zamena za GIF, 1995. godine, a njegov naziv je skraćenica od Portable Network Graphics, i predstavlja još jedan format bez gubitaka. Međutim, on obuhvata znatno više informacija od svog prethodnika, i sadrži 24 ili 32 bita po pikselu.
24-bitna verzija sadrži RGB informacije, dok 32-bitna verzija koristi model boja RGBA. Slovo „A“ u RGBA označava dodavanje alfa kanala, što omogućava različite nivoe transparentnosti na slici. Kada vidite PNG sliku sa kariranom pozadinom, to obično ukazuje na transparentnost.
Pošto PNG datoteka sadrži mnogo više informacija, uvek će biti veća od JPEG ili GIF datoteka. Međutim, to povećanje veličine podrazumeva i bolji kvalitet, zbog čega je ovaj tip slikovnih datoteka pogodan za situacije u kojima je očuvanje detalja slike od suštinskog značaja.
Ako konvertujete RAW u PNG datoteku kod koje je potpuno očuvan kvalitet, neće doći do pogoršanja kvaliteta slike, jer konvertovanje te visokokvalitetne datoteke u niskokvalitetnu PNG ne utiče na kvalitet, zahvaljujući komprimovanju bez gubitaka.
Ako želite da ono što pravite izgleda jasno, a tekst bude oštar, PNG datoteka pravi izbor. Takođe je idealan format ako želite da radite sa preklapanjima ili želite da pozadina slike bude providna.
TIFF – nedovoljno korišćen tip datoteke, iako je izuzetan
Naziv TIFF ili TIF ovog tipa datoteke je skraćenica od Tagged Image File Format. Prvobitno je korišćen za skenere, da bi od crno-belog formata napredovao ka sivim tonovima i konačno došao do punog spektra boja. Danas je uobičajeno korišćen kao tip datoteke u punoj boji, koji prihvata i modele boja RGB i CMYK.
Iako ovaj tip datoteke ne viđate na mreži onoliko koliko druge formate, TIFF se može pohvaliti izuzetnom svestranošću, širokom upotrebom i kompatibilnošću sa skoro svim programima za uređivanje slika.
Slikovne TIFF datoteke mogu da se sačuvaju komprimovane ili nekomprimovane, a komprimovanje koje se koristi može biti sa gubicima ili bez njih. TIFF datoteke se uglavnom komprimuju bez gubitaka, ali ako je veličina važan činilac, može se koristiti komprimovanje sa gubicima.
TIFF funkcioniše kao omotač datoteke ili kontejner, a ne kao tip datoteke. To mu omogućava da skladišti slike koje imaju različite bitove po pikselu i tako omogućava fleksibilnost u dubini boje sličnu JPEG ili PNG datotekama. Zbog toga, korisnici imaju mogućnost da postignu širok spektar boja kada rade sa TIFF datotekama. Treba spomenuti i da podrška za TIFF nije univerzalna u pregledačima.
TIFF datoteke su posebno pogodne za fotografiju, grafički dizajn i štampanje. Njihova upotreba seže dalje od umetničkog nadahnuća. Stručnjaci u oblastima, kao što su medicinsko snimanje i muzejsko arhiviranje često se oslanjaju na TIFF.
SVG – beskonačno skalabilan pri bilo kojoj promeni veličine
SVG je jedinstveni format slikovne datoteke koji nudi nekoliko prednosti u određenim kontekstima. Kao vektorski format koji koristi XML (Extensible Markup Language), SVG slike su nezavisne od rezolucije, što znači da se mogu skalirati na bilo koju veličinu bez gubitka kvaliteta. Svi ostali formati koje smo naveli su zasnovani na rasteru (pikselima). Ivice vektorske grafike će ostati glatke bez obzira na to koliko uvećate ili smanjite sliku.
SVG datoteke su obično veoma male u poređenju sa rasterskim formatima kao što su JPEG i PNG. SVG format je posebno pogodan za grafičke dizajnere i ilustratore koji stvaraju slike od samog početka, kao što su logotipi i ikone. Nije pogodan ako treba da radite sa složenošću i bogatstvom fotografskog sadržaja scena iz stvarnog sveta.
Dakle, posle svega što smo vam naveli, koji je tip datoteke najbolji?
Za većinu namena, PNG je odličan izbor, posebno ako želite da radite sa preklapanjima i transparentnošću. Ako vam treba veće komprimovanje slike, onda bi bilo najbolje da koristite JPEG visokog ili srednjeg kvaliteta. TIFF je idealan ako tražite komprimovanje bez gubitaka, veliku dubinu boje i svestranost. GIF je pogodan za jednostavnu grafiku i animacije, dok SVG nudi beskonačnu skalabilnost. Konačno, ne zaboravite RAW datoteke da biste mogli da uređujete fotografije direktno sa izvora.